Een van de eerste dingen waar mensen aan denken bij darmen – en dus ook bij de diagnose ziekte van Crohn of colitis - is voeding. En het is ook niet zo gek, want alles wat we eten wordt door ons spijsverteringsstelsel verwerkt, dus iets van invloed moet het wel hebben. Het slechte nieuws is dat er niet één, alles-fixend dieet is voor IBD. Het goede nieuws: er zijn diverse diëten die je echt wel verlichting kunnen geven. En: er verschijnen steeds nieuwe onderzoeken.
De meest voorkomende diëten bij IBD:
Mediterraan dieet en onbewerkt voedsel
Al langer is bekend dat een Mediterraan voedingspatroon verlichting biedt bij IBD: een dieet rijk aan vis, noten, granen en peulvruchten zou een goede aanvulling kunnen zijn op een gezonde leefstijl en medicatie. Ook wordt steeds duidelijker dat ons westerse voedingspatroon met veel bewerkte voeding, ‘lege’ koolhydraten, suiker en weinig vezels ons op diverse plekken in ons lichaam ziek kan maken. En dus ook beter. Het devies van deze laatste onderzoekers is dan ook: eet zo puur en onbewerkt mogelijk. Het maakt niet uit of het koolhydraat-arm, eiwit-rijk of vet-arm is, het gaat erom dat het eten vers is, niet uit een fabriek komt en niet vol met toevoegingen zit.
FODMAP en SCD
Het Fodmap-dieet wordt vaak voorgeschreven bij PDS (prikkelbare darm). Het is een ingewikkeld dieet, waarbij je in de eerste zes weken bepaalde voedingssuikers uit je voeding weert. Fodmaps zijn fermenteerbare oligosachariden, disachariden, monosachariden en polyolen die de dunne darm niet goed kan opnemen. Zo mag je in die eerste fase geen zuivel, geen tarwe (wel spelt) en een aantal groenten en fruitsoorten niet. Als het niet helpt, stop je ermee. Als het wel klachtenverlichting geeft, ga je in de tweede fase voorzichtig elementen toevoegen om te kijken waar je wel en niet tegen kunt. Veel mensen met IBD volgen het Fodmap-dieet.
Ook het SCD (Specific Carbohydrate Diet) weert bepaalde koolhydraten. Wat het vooral doet is de dubbele en complexe suikers (geraffineerde suiker, zetmeel, brood, lactose) weren, die niet goed worden verteerd en de slechte bacteriën in je darmen voeden. Wat het SCD dus wil is die slechte bacteriën uitroeien - want die zorgen volgens deze theorie voor ontsteking - door niet van die suikers te eten. Bij het SCD mag je wel 'simpele' suikersoorten zoals uit fruit en honing. Ook dit dieet wordt door een flink aantal mensen met IBD gevolgd, met wisselend resultaat (van medicijnvrij tot 'ik merk geen verschil').
Tot slot zijn er ook IBD'ers die glutenvrij eten. Ook ik heb dat een aantal jaar gedaan. Mij gaf het een 'lichter' gevoel, maar opvlammingen kon ik er niet mee voorkomen. Er is een aantal IBD'ers actief dat recepten en succesverhalen deelt op social media als Instagram.
Veganistisch dieet
Dierlijke voeding zou, volgens met name onderzoeken uit de cardiologie, cholesterol verhogen, bloedvaten vernauwen, de hormoonhuishouding in de war gooien, maar ook ontstekingen bevorderen. En dat maakt het interessant om plantaardig te eten als je een auto-immuunziekte hebt, waarmee je meestal een hogere ontstekingsactiviteit in je lichaam hebt. In Duitse ziekenhuizen worden mensen met reumatische aandoeningen eerst op een veganistisch dieet gezet alvorens er andere maatregelen worden getroffen. Ook is er op dit moment een wetenschappelijke studie bezig naar de voordelen van een veganistisch dieet bij colitis ulcerosa.
Zelf eet ik steeds minder vlees (sinds kort helemaal niet meer) en wil graag, al is het een periode, veganistisch gaan eten. Ik zal er binnenkort een apart artikel over schrijven en jullie op de hoogte houden van wat het met mij en mijn gezondheid doet.
Medical Medium
Sommige mensen zweren bij het dieet van de Amerikaanse succesauteur Anthony William, ook bekend als Medical Medium. Hoewel de manier waarop hij aan zijn kennis komt nogal bizar is – een of ander visioen – behalen hordes chronisch zieken enorm goede resultaten bij zijn dieet-tips. Hij heeft veel restricties: geen gluten, geen mais, geen zuivel en eieren, geen varkensvlees, geen soja en alles het liefst biologisch. Ook suppleert hij veel, bijvoorbeeld met zink, omega-3 en allerlei kruidenpreparaten. Ook ik heb een tijdje – ik ben een gewillig proefkonijn – zijn dieet gevolgd, en blogde er een paar keer over. Aan het begin en aan het einde van de dieet-periode.
Intermittent fasting
Ook vasten, sapkuren en intermittent fasting is iets waar je over hoort in de IBD-community. Er verscheen zelfs een stukje over in de Crohniek, het magazine van de patiëntenvereniging. Voor sommige mensen werkt het goed om langere periodes niets te eten omdat dan de darmen wat rust krijgen. Ik heb het zelf nooit geprobeerd omdat ik mijn hele leven al een laag BMI heb en je van intermittent fasting ook kan afvallen.
De kracht van voeding en supplementen
Voor degenen die dit onderwerp, net als ik, mateloos interessant vinden, is er veel onderzoek dat je kunt volgen. Zo kwam er onlangs deze studie uit, waarin wetenschappelijk wordt onderbouwd dat voeding een geneeskrachtige werking kan hebben op ons lijf en aandoeningen. En er verschijnen continu studies waarin bijvoorbeeld de voordelen van suppletie van omega-3 worden aangetoond (en het gebrek daaraan in ons westerse dieet) en ook het belang van onder meer vitamine D3, K2, magnesium, B12 en foliumzuur. Wil je hier meer over weten? Neem dan contact met me op voor meer informatie.
Voeding en meer bij de ziekte van Crohn
Je spijsverteringssysteem is veel meer dan alleen de verwerker en afbreker van ons eten. In de darmen worden bepaalde hormonen aangemaakt zoals melatonine en serotonine, waardoor je, als de darm niet goed werkt, soms erg down kunt voelen. De darmen worden ook wel het tweede brein genoemd vanwege met name de invloed van het microbioom (darmflora) op de interactie met je hersenen. De darmen zijn ook in relatie gebracht met autisme en bijvoorbeeld de ziekte van Alzheimer. Andersom kan stress de darmen sterk beïnvloeden, dus het is belangrijk om stress zoveel mogelijk te mijden. Hoe je dat doet? Daar vertel ik je graag meer over. Bovendien kun je door chronische klachten in je darmen en het bijbehorende gebrek aan energie, beroerd in je vel zitten. In dat geval helpt een dieet maar voor een klein deel en is het belangrijk dat je jezelf ondersteunt met mindfulness, coaching of andere hulp om er weer bovenop te komen. Bij vragen kun je me altijd contacten.